चिनियाँ सरकारद्वारा उइघुर पहिचान मेटाउन सांस्कृतिक सम्पदामाथि निरन्तर प्रहार

बेइजिङ— चीन सरकारले उइघुर संस्कृति र पहिचानमाथि गरेको प्रहारलाई अझ बढावा दिदैँ हालै सिन्जियाङको उरुम्चीस्थित “रेबिया कदिर ट्रेड सेन्टर” लाई ध्वस्त पारेको छ।

यो केवल एउटा भवन भत्काउने कार्य नभई उइघुर उद्यमशीलता, बौद्धिक उपलब्धि, र प्रतिरोधको स्मृति मेटाउने उद्देश्यपूर्ण प्रयास थियो।

१९९० मा निर्माण गरिएको यो सात तल्ले व्यापारिक भवन, ३०,००० वर्ग मिटर क्षेत्रफलमा फैलिएको थियो। ६०० भन्दा बढी पसलहरू, बैठक कोठाहरू, र अन्य सुविधा समेटेको यो संरचना उइघुर समुदायको आर्थिक र सांस्कृतिक जीवनको केन्द्रबिन्दु थियो। यो केवल व्यापारिक नभई उइघुर पहिचानको प्रतीक थियो, जहाँ बौद्धिक छलफल, युवा अनुसन्धानकर्ताहरूको तालिम, र उद्यमशीलताको विकास हुन्थ्यो।

यो भवन उइघुर व्यवसायी र कार्यकर्ता रेबिया कदिरको नाममा राखिएको थियो। गरिबीबाट उठेर बहुराष्ट्रिय व्यापारिक साम्राज्य निर्माण गर्ने कदिरले उइघुर समुदायको सम्भावनालाई प्रतिबिम्बित गरेकी थिइन्। उनको सफलताले चिनियाँ राज्यद्वारा थोपरिएको सीमान्तकरणको कथालाई चुनौती दिएको थियो।

नोभेम्बर २९ मा, अत्यन्त गोप्य र कडा सुरक्षा उपायसहित यो भवन भत्काइएको थियो। स्थानीय पसलहरू बन्द गर्न लगाइएको थियो, र वरपरका सडकमा कडा निगरानी गरिएको थियो। यस प्रकारको नियन्त्रणले उइघुर सामूहिक स्मृतिप्रति चिनियाँ सरकारको डरलाई झल्काउँछ।

२०१७ देखि चीनले उइघुर सांस्कृतिक र धार्मिक सम्पदालाई क्रमिक रूपमा ध्वस्त गर्दै आएको छ।

अमेरिका र अन्य अन्तर्राष्ट्रिय संस्थाहरूले यी कार्यलाई मानवताविरोधी अपराध र नरसंहारको रूपमा परिभाषित गरेका छन्। तर चीनले यस्ता आरोपलाई दृढतापूर्वक अस्वीकार गर्दै आएको छ।

रेबिया कदिर ट्रेड सेन्टरको इतिहास उइघुर प्रतिरोधको पीडादायक यात्रा हो। १९९९ मा मानवअधिकारको अवस्था सार्वजनिक गर्न खोज्दा कदिरलाई गिरफ्तार गरिएको थियो। त्यसपछि, यो भवन उइघुर समुदायको साहस र प्रतिरोधको प्रतीक बनेको थियो।

हाल निर्वासनमा रहेका कदिरले यो ध्वंसलाई आफ्नो योगदानमाथि गरिएको आक्रमणको रूपमा लिएकी छिन्। “उनीहरूले मेरो कामको प्रत्येक स्मृति मेटाउन खोजिरहेका छन्,” कदिरले भनिन्।

चिनियाँ सरकारले चरमपन्थविरुद्धको अभियानका लागि यी कार्य आवश्यक भएको दाबी गरेको छ। तर मस्जिदहरूको ध्वंस, धार्मिक अभ्यासमाथि प्रतिबन्ध, र सांस्कृतिक स्थलहरूको विनाशले उइघुर पहिचान मेटाउने गम्भीर उद्देश्यलाई संकेत गर्दछ।

यो घटनाप्रति अन्तर्राष्ट्रिय निन्दा भए पनि प्रभावकारी कदम भने चालिएको छैन। आर्थिक प्रतिबन्ध, कूटनीतिक विरोध, र मानवअधिकार प्रतिवेदनहरूको बाबजुद चीनले आफ्नो अभियान बिना कुनै रोकावट जारी राखेको छ।
“भवन भत्काउन सक्छन्, तर हाम्रो आत्मा भत्काउन सक्दैनन्,” कदिरको शब्दहरूले उइघुर समुदायको अदम्य साहसलाई अभिव्यक्त गर्दछ।