बेइजिङ— पछिल्ला वर्षहरूमा, चीनले ल्याटिन अमेरिकामा महत्वपूर्ण उपस्थिति जनाएको छ जहाँ उसले प्रमुख व्यापारिक साझेदारको भूमिकामात्र नभई क्षेत्रको स्रोत साधनमा प्रभावशाली हिस्सेदारको रूपमा आफूलाई स्थापित गरेको छ।
यस सम्बन्धको मुख्य उद्देश्य चीनको विशाल जनसंख्याको लागि खाद्य सुरक्षाको सुनिश्चितता हो। तर, यो सम्बन्ध सहज छैन। चीनले ल्याटिन अमेरिकाका स्रोतहरूमाथि आफ्नो प्रभाव बढाउन आर्थिक दबाब र संस्थागत संरचनाहरू प्रयोग गरिरहेको छ, जसले विकासशील राष्ट्रहरूको स्वाधीनतामा गम्भीर असर पुर्याउने चिन्ता उठाएको छ।
चीनको १ अर्ब ४० करोड जनसंख्याका लागि कृषि आयात सुनिश्चित गर्नु केवल आर्थिक योजनामात्र नभई राष्ट्रिय सुरक्षाको पनि महत्त्वपूर्ण विषय हो। ल्याटिन अमेरिकाको प्रशस्त कृषि भूमिहरू र निर्यातको कारण चीनको लागि यो क्षेत्र महत्वपूर्ण साझेदार बनेको छ। ब्राजिल चीनलाई सोयाबिन आपूर्ति गर्ने सबैभन्दा ठूलो देश बनेको छ, जबकि अर्जेन्टिना र उरुग्वेले अन्य अनाज र आयातमा योगदान पुर्याइरहेका छन्।
चीनले ल्याटिन अमेरिकाको कृषि क्षेत्रमा आफ्नो उपस्थिति विस्तार गर्न राज्य—स्वामित्वका उद्यम र रणनीतिक साझेदारीमार्फत लगानी गरेको छ। बेल्ट एण्ड रोड इनिसियटिभ (बीआरआई) ले यस क्षेत्रमा लगानीको आधार तयार गरेको छ, जहाँ चिनियाँ कम्पनीहरूले कृषि भूमि, ढुवानी पूर्वाधार, र खाद्य प्रशोधन उद्योगहरूमा लगानी गरेका छन्।
चीनले द्विपक्षीय व्यापारसँगै बहुपक्षीय संस्थाहरू स्थापना गरेर आफ्नो प्रभाव बलियो बनाएको छ। उदाहरणका लागि, चीन–सेलाक (ल्याटिन अमेरिका र क्यारिबियन देशहरूको समुदाय) फोरमले चीनका प्राथमिकताहरू ल्याटिन अमेरिकी क्षेत्रका साथ समन्वय गर्न आधार तयार गरेको छ।
तर, यस सम्बन्धले विकासशील राष्ट्रहरूको स्वायत्ततामा चुनौती प्रस्तुत गरेको छ। धेरै स्रोत—सम्पन्न तर आर्थिक रूपमा कमजोर देशहरू असमान सम्झौताहरूमा फसिरहेका छन्, जसबाट उनीहरूलाई छुट्न कठिन छ।
चीनको प्रभावले ल्याटिन अमेरिकी देशहरूको स्वायत्तता घटाएर तिनीहरूको स्रोतहरूको दिगो व्यवस्थापनमा चुनौती प्रस्तुत गरेको छ। साथै, यो चिनियाँ ‘स्रोत कूटनीति’ अन्य विकासशील क्षेत्रहरूमा पनि दोहोरिन सक्ने खतराको संकेत हो।
यस चुनौतीलाई सम्बोधन गर्न ल्याटिन अमेरिकी देशहरूले क्षेत्रीय एकता र चीनसँग सशक्त रूपमा वार्ता गर्ने उपाय अपनाउनु पर्छ। साथै, दिगो र विविध अर्थतन्त्र निर्माणका लागि अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले पनि ल्याटिन अमेरिकालाई सहयोग गर्नुपर्छ।
चीनको ल्याटिन अमेरिकासँगको सम्बन्ध अवसर र चुनौतीको मिश्रण हो। यसले आर्थिक विकास र पूर्वाधार निर्माणका अवसरहरू प्रदान गर्दछ, तर स्रोत दोहन र निर्भरताको जोखिम पनि बढाउँछ। विकासशील राष्ट्रहरूले आफ्नो स्वायत्तता र दिगोपन नखोसी यो सम्बन्धलाई सावधानीपूर्वक व्यवस्थापन गर्नुपर्नेछ।
प्रतिक्रिया