रंगुन— चीनले म्यानमारको सैन्य सरकार जुन्तालाई शाब्दिक रूपमा आफ्नो अधीनमा बनाएको छ। चीन, जसले सधैं अन्य देशहरूको आन्तरिक मामिलामा हस्तक्षेप गर्दैन भन्ने कुरा कायम राखेको छ, उसले जुन्टाको योजनाबद्ध २०२५ को चुनावलाई खुला रूपमा समर्थन गरेको छ, जसले गर्दा म्यानमारको चलिरहेको गृहयुद्धमा यसको दोहोरो दृष्टिकोण उजागर भएको छ। यो भन्नु गलत हुनेछैन कि चीन अब २०२५ को लागि तात्मादवको योजनाबद्ध चुनावको पछाडि एक प्रमुख खेलाडी हो।
चीनले नोभेम्बरको सुरुमा म्यानमारको सैन्य जुन्ता नेता मिन आङ ह्लाइङलाई स्वागत गरेको थियो र कुनमिङमा चिनियाँ प्रधानमन्त्री ली छियाङले ग्रेटर मेकोङ उप—क्षेत्र नेताको शिखर सम्मेलनको एक भागको रूपमा उनलाई भेटेका थिए। सिन्ह्वामा मिन आङ ह्लाइङले लीसँग हात मिलाएको तस्बिर प्रमुख रूपमा प्रस्तुत गरिएको थियो, जसले जुन्टाको योजनाबद्ध २०२५ को चुनावको लागि समर्थन व्यक्त गरेको बताइएको छ। यो विकास हालसम्म म्यानमारको सैन्य जुन्टाले अस्वीकार गरेको वास्तविक मान्यताभन्दा कम थिएन। साथै, यसले बेइजिङको गणनामा आधारभूत परिवर्तनको प्रतिनिधित्व गर्यो। यो विकासले जुन्टाले चीनलाई नियन्त्रण बढाएको देखेको छ, जसको परिणामस्वरूप म्यानमार बेइजिङको प्रभाव क्षेत्रमा थप तानिएको छ जसले गर्दा यसको स्वायत्तता र भविष्यलाई खतरामा पार्छ।
विज्ञहरूले बेइजिङले मिन आङ ह्लाईङलाई सैन्य शासनको अन्त्य गर्न चुनावको समयतालिका बनाउन दबाब दिइरहेको छ। यो सीमापार व्यापार पुनर्स्थापित गर्न चाहन्छ र म्यानमारको लागि महत्वाकांक्षी चिनियाँ लगानी योजनाहरू सुरक्षित गर्न चाहन्छ। म्यानमारमा सैन्य कब्जाको विरुद्धमा लडिरहेका धेरै समूहहरूले कहिल्यै वार्ता नगर्ने बताउँदै आएका छन् ।
जुलाईमा, म्यानमारमा चिनियाँ नयाँ वर्षलाई आधिकारिक बिदा घोषणा गरिएको थियो, यद्यपि चीनले ने विनदेखि थान श्वेसम्मका अघिल्ला जुन्टा नेताहरूसँग समान कूटनीतिक रणनीति प्रयोग गरेको थियो, जसले बेइजिङसँगको घनिष्ठ सम्बन्धको बाबजुद पनि क्यालेन्डरमा यो पर्व थप्न अस्वीकार गरेका थिए। इरावतीले म्यानमारको इतिहासमा यो पहिलो पटक क्रिसमस, ईद र नयाँ वर्षको दिन जस्ता विश्वव्यापी वार्षिकोत्सवहरू बाहेक कुनै विदेशी उत्सवलाई आधिकारिक रूपमा सार्वजनिक बिदाको रूपमा मान्यता दिइएको उल्लेख गरेको छ ।
आफ्नो चलिरहेको पूर्वाधार परियोजनाहरूको सुरक्षाको बारेमा चिन्तित चीनले अक्टोबरमा चीनसँग एक निजी सुरक्षा कम्पनी स्थापना गर्न जुन्टालाई समझदारी पत्र (एमओयू) को मस्यौदा प्रस्ताव गरेको थियो। यो पहल म्यानमारमा चिनियाँ सम्पत्ति र बेल्ट एण्ड रोड इनिसिएटिभ परियोजनाहरूको सुरक्षा गर्ने उद्देश्यले गरिएको हो। यद्यपि, म्यानमारको माटोमा कार्यरत चिनियाँ सशस्त्र सेनाको सम्भावनाले जुन्टा बेइजिङतर्फ झुकिरहेको व्यापक आलोचना भएको थियो।
म्यानमारको जुन्टालाई कठपुतली बनाएर, चीनले दक्षिणपूर्व एशियामा रणनीतिक रूपमा खुट्टा राख्ने सम्भावना छ, जसले यस क्षेत्रमा आफ्नो प्रभुत्वलाई अझ बलियो बनाउनेछ। म्यानमारको स्थानले यसलाई क्षेत्रको भूराजनीतिक गतिशीलतामा एक प्रमुख खेलाडी बनाउँछ। चीनमा म्यानमारको निर्भरता गहिरो हुँदै जाँदा, बेइजिङले आफ्नो प्रभाव प्रयोग गर्न सक्छ।
प्रतिक्रिया