पाकिस्तानमा बहुराष्ट्रिय कम्पनी आउन अइच्छुक

लाहोर :

पाकिस्तानमा राजनीतिक उथलपुथल, ऊर्जा सङ्कट र ठूलो बाढीका रूपमा देखापरेको प्राकृतिक प्रकोपले मुलुकको आर्थिक पुनरुत्थानलाई पछाडि धकेलिएको छ । बढ्दो भूमण्डलीय संसारमा, कुनै पनि विकासोन्मुख देशको आर्थिक पुनरुत्थान वा वृद्धिको लागि विदेशी लगानीलाई स्वीकार नगरी अगाडि बढ्न सकिँदैन ।

पछिल्लो समय पाकिस्तानमा लगानीमैत्री वातावरण नहुँदा पाकिस्तानको आर्थिक वृद्धि झन् भन्दा झन कम हुँदै गएको छ । राजनीतिक अस्थिरता, आतंकवाद, भ्रष्टाचार, ऊर्जा अभावका कारणहरू विदेशी लगानीकर्ताहरू पाकिस्तानमा लगानी गर्न रोकिएका छन् । विगत दुई दशकमा, पाकिस्तानले धेरै प्रत्यक्ष वैदेशिक लगानी (एफडीआई) अनुकूल नीति नियम तर्जुमा गर्ने प्रयास गरेपनि असफल देखिएको छ ।

देशले आर्थिक वृद्धि र रोजगारी सृजनाका लागि बहुराष्ट्रिय कम्पनीहरूलाई आकर्षित गर्न व्यापक संरचनागत सुधारको प्रयास पनि गरेको छ। तर, कर्मचारीतन्त्रको सुस्ती, व्याप्त भ्रष्टाचार, भ्रामक विचारधारा र चरमपन्थजस्ता समस्याका कारण यस्ता उपायको प्रभावकारी कार्यान्वयन हुन सकेको छैन् ।

पाकिस्तानमा चिनियाँ लगानीलाई फरक कोणबाट विश्लेषण गरिएको छ । यद्यपि, उनीहरूले हासिल गरेको सीमित सफलताको श्रेय प्रायः बेइजिङले पाकिस्तान र यसका नीति निर्माताहरूमाथिको रणनीतिक प्रभावलाई श्रेय दिन्छ। संयुक्त राज्य अमेरिकाका धेरै कम्पनी जसले पाकिस्तानमा यहाँ कम्पनी स्थापना गरेर वा केही स्थानीय साझेदारहरूसँगको सहकार्यमा काम गरिरहेका छन् ।

पाकिस्तानमा कच्चा पदार्थ र मेसिनरी आयात गर्ने प्रोक्टर एन्ड ग्याम्बलको योजना एसबीपीको मेसिनरी आयातमा प्रतिबन्धका कारण अड्किएको छ। त्यस्तै, ओरेकल पाकिस्तानले आफ्नो ढुवानी क्लियरेन्समा एसबीपीको प्रतिरोधको सामना गरिरहेको छ। आईबीएम पाकिस्तान, फेडएक्स, ग्रे म्याकेन्जी रेस्टुरेन्ट र म्यारियट होटलहरू पाकिस्तानबाट आफ्नो नाफा फिर्ता गर्न एसबीपीको स्वीकृति प्राप्त गर्न संघर्ष गरिरहेका छन्।

घः पाकिस्तानको मामला थप पेचिलो छ किनकि यसले धेरै संस्थाहरूबाट समस्याहरूको सामना गरिरहेको छ। कोभिड महामारीको बेला सार्वजनिक स्वास्थ्य सेवा प्रदायकहरूले आपतकालीन प्रयोगको लागि आपूर्ति गरेको एन–९५ मास्कको सिन्ध प्रान्तको स्वास्थ्य विभागबाट ढिलाइ भएको भुक्तानीका कारण कम्पनीलाई समस्या परेको छ।

कम्पनीले अब सिन्ध सरकारबाट आफ्नो भुक्तानी क्लियर गर्न संघर्ष गरिरहेको छ। कम्पनीले आफ्नो मेडिकल उपकरणहरूको लागि ड्रग रेगुलेटरी अथोरिटी अफ पाकिस्तानबाट आवश्यक स्वीकृति प्राप्त गर्नमा पनि चुनौतीहरूको सामना गरिरहेको छ। यसरी यस्ता कम्पनीले समस्या भोगिरहे र समाधान भएन भने पाकिस्तानमा थप लगानी भित्रिन गाह्रो पर्ने देखिन्छ ।